Czym jest dopamina?
Bardzo prostym językiem…
Dopamina to hormon, który sprawia, że mamy różne pragnienia. Dzięki dopaminie chcemy kochać, jeść, pić, uprawiać sport, uczyć się, a także oglądać filmy dla dorosłych, przeglądać media społecznościowe lub grać w gry.
Ale to nie wszystko. Wpływ dopaminy nie jest taki sam dla każdego. Posłużę się tutaj mocnym przykładem. Jeśli nasza potrzeba seksualna jest niezaspokojona, mamy dwa wyjścia. Możemy szukać partnera lub wejść na stronę porno. To drugie jest łatwiejsze i szybsze, co prawdopodobnie tłumaczy, dlaczego pornografia może mieć negatywny wpływ na nasze samopoczucie.
Nasz mózg lubi oszczędzać energię, więc podświadomie ciągnie nas do rzeczy, które szybko dają mu przyjemność, niezależnie od późniejszych konsekwencji.
Pójście na łatwiznę i stymulowanie się negatywnymi bodźcami, o których wspomnę za chwilę, będzie skutkowało spadkami energii a tym samym uczuciem demotywacji, które może przełożyć się na spadek pewności siebie, niechęć a nawet depresję.
Z bardziej naukowego punktu widzenia…
Dopamina to substancja chemiczna w naszym ciele, która pełni wiele różnych funkcji. Wpływa na nasze ciśnienie krwi, napięcie mięśni i emocje.
Dopamina jest znana jako “neuroprzekaźnik szczęścia” ze względu na jej rolę w systemie nagrody. Nasze neurony dopaminowe stają się aktywne, gdy oczekujemy czegoś, co sprawia nam przyjemność, takiego jak rozrywka, zakupy, hazard czy jedzenie. Jednak zaburzenia w działaniu tych neuronów, które korzystają z dopaminy, mogą prowadzić do uzależnień od substancji psychoaktywnych.
Dopamina odgrywa ważną rolę w regulowaniu naszego ciała. Zarówno jej niedobór, jak i nadmiar mogą być szkodliwe. Dopamina wpływa na nasz ruch, koordynację mięśni, emocje, procesy psychiczne i wydzielanie innych ważnych hormonów, takich jak prolaktyna.
Dopamina również wpływa na nasz układ limbiczny, który kontroluje nasze zachowania emocjonalne, motywację, koncentrację i procesy zapamiętywania. Dodatkowo, dopamina wpływa na przysadkę mózgową, kontrolując wydzielanie hormonów prolaktyny, gonadotropiny i somatotropiny.
Jak działa dopamina?
Dopamina kontroluje nasze ruchy, motywację do działania i procesy myślowe, takie jak zapamiętywanie, myślenie i rozwiązywanie problemów. Dopamina wpływa na nasz system nagrody w mózgu. Pełni rolę sygnału nagrody. Neurony, które ją wydzielają, są aktywowane przez sytuacje, które dają nam przyjemność. Innymi słowy, nasze wydzielanie dopaminy jest większe w “przyjemnych” sytuacjach dla naszego umysłu. Substancje uzależniające bezpośrednio lub pośrednio wpływają na większe uwalnianie tego hormonu, co powoduje pragnienie substancji uzależniających, stąd wiele osób łatwo poddaje się uzależnieniom.
Dopamina. Hormon szczęścia, czy stresu?
Dopamina ma wpływ na wydzielanie prolaktyny. Nazywa się ją zarówno hormonem szczęścia, jak i hormonem stresu. Większe uwalnianie prolaktyny można zaobserwować w różnych sytuacjach, takich jak sen, stosunek seksualny, intensywny wysiłek fizyczny, czy sytuacje stresowe.
Dopamina jest zaangażowana w działanie systemu nagrody, który aktywuje nasze ośrodki przyjemności. Jej poziom wzrasta podczas czynności, które sprawiają nam przyjemność, co motywuje nas do ich wykonywania. Również podczas oczekiwania na te czynności można zaobserwować aktywność neuronów, które wykorzystują dopaminę. Pobudzenie receptorów dopaminowych może wynikać z różnych bodźców, takich jak seks, picie, jedzenie, czy wygrana
Uzależnienie od dopaminy.
Zbyt duża dawka przyjemności może prowadzić do uzależnień – na przykład zażywanie substancji psychoaktywnych powoduje wzrost wydzielania dopaminy. Kiedy poziom dopaminy wzrasta, receptory stają się mniej wrażliwe, więc musisz przyjmować większe ilości substancji, aby osiągnąć ten sam efekt. Kiedy przerywasz używanie tych substancji, odczuwasz objawy abstynencji, takie jak głód narkotykowy, ponieważ wydzielanie dopaminy spada. Wyrzut dopaminy powoduje szybsze bicie serca, przyspieszony przepływ krwi i uczucie euforii. Z kolei niedobór dopaminy w organizmie powoduje napięcie i lęk.
Substancje uzależniające, takie jak narkotyki wpływają na poziom dopaminy w organizmie. Regularne używanie tych substancji powoduje problemy, ponieważ receptory dopaminowe stają się mniej wrażliwe. To oznacza, że potrzebujesz coraz większych dawek, aby osiągnąć ten sam efekt. Przerwanie używania narkotyków jest trudne, ponieważ organizm potrzebuje dużo czasu, aby przywrócić prawidłowe funkcjonowanie receptorów.
Skutki uboczne nadmiaru dopaminy
Nadmiar dopaminy może prowadzić do różnych skutków ubocznych, takich jak zaburzenia psychiczne (np. psychoza, schizofrenia, mania i nadpobudliwość psychoruchowa), zwiększone ryzyko uzależnień, problemy z ruchem (np. tiki, drżenie, sztywność mięśni, trudności w koordynacji), problemy z funkcjonowaniem układu sercowo-naczyniowego (np. wzrost ciśnienia krwi, przyspieszenie tętna, zaburzenia rytmu serca) oraz zaburzenia snu (np. utrudnione zasypianie, bezsenność).
Co zrobić, aby wyregulować poziom dopaminy?
Dopaminowy Detoks
Jesteśmy wyposażeni w siłę woli, a więc od nas samych zależy jakie decyzje będziemy podejmować, zgadzasz się?
Jeśli tak jest, możesz odstawić wszystko co ci szkodzi. Nadmiarowi dopaminy sprzyja nadużywanie takich „rzeczy” jak:
- Gry komputerowe
- Social media
- Używki
- Pornografia
- Słodycze
- Alkohol
- Kawa
Jeśli chcesz wyregulować poziom dopaminy, bo często odczuwasz nagły spadek energii, motywacji, uczucie senności czy po prostu znudzenie, proponuje odstawić lub ograniczyć na jakiś czas powyższe dopalacze.
Nie musisz odstawiać wszystkich na raz. Zacznij od jednego. Najpierw postanów, że ograniczysz dostęp stymulatorów na 30 dni. Zobacz jak będziesz się czuł. Jestem przekonany, że nie będziesz chciał wracać do starych nawyków!
Podziel się swoimi wnioskami po ukończeniu 30 dniowego detoksu.
Chcesz dbać o swoje zdrowie?
Zacznij od teraz!
Z życzeniami wytrwałości w postanowieniach!
Marek Kmiotek