Wpis ten nie jest to poradą medyczną, a jedynie stwierdzenie pewnych faktów, opartych o badania. W celu porady medycznej, należy udać się do lekarza.
Placebo – czy to działa?
Chyba każdy z nas słyszał o Efekcie Placebo, ale nie każdy wierzy że to działa.
W tym wpisie postaram się wyjaśnić czym jest Efekt Placebo, jak działa, jakie badania na ten temat przeprowadzono oraz kto i kiedy po raz pierwszy użył tego stwierdzenia, aby opisać zjawisko „uśmierzania” bólu, nie stosując przy tym żadnych środków ani substancji medycznych.
Efekt placebo to zjawisko, które rzeczywiście działa i zostało potwierdzone w badaniach naukowych. Zgodnie z definicją, efekt placebo oznacza poprawę stanu zdrowia, która wynika z przekonania osoby poddawanej temu nazwijmy to „zabiegowi”, że otrzymuje ona rzeczywisty lek, mimo że w rzeczywistości jest to tylko substancja bez właściwości leczniczych. Pacjent odczuwa wtedy poprawę swojego stanu zdrowia, ponieważ wierzy, że przyjmuje lekarstwo.
Badania wykazały, że efekt placebo może prowadzić do zmniejszenia bólu, lęku, depresji i innych objawów chorobowych.
Nie jest jednak jasne, jakie mechanizmy są odpowiedzialne za działanie efektu placebo. Jednym z możliwych wyjaśnień jest fakt, że przekonania pacjenta i jego oczekiwania wpływają na funkcjonowanie mózgu, co z kolei może wpłynąć na zmniejszenie odczuwanego bólu lub poprawę samopoczucia.
W skrócie – Osoba na której efekt placebo jest stosowany, nieświadomie oszukuje swój mózg, który pod wpływem jej wiary i oczekiwań, wykonuje jej polecenie.
Kiedy po raz pierwszy pojawiła się definicja Efektu Placebo?
Efekt placebo jako zjawisko było znane od wieków, ale to Henry K. Beecher, amerykański anestezjolog, był jednym z pierwszych naukowców, którzy dokładnie opisali i nazwali ten efekt w swoim artykule naukowym z 1955 roku. Beecher opisał przypadki, w których pacjenci otrzymywali nieskuteczne lub bezwartościowe leki, ale mimo to zgłaszali poprawę swojego stanu zdrowia. Beecher zauważył, że efekt ten nie wynika z działania leku, ale z sugestii, że lek jest skuteczny, co wpływa na percepcję pacjenta.
Kiedy można stosować efekt placebo?
Efekt placebo jest stosowany w medycynie jako narzędzie terapeutyczne, zwłaszcza w przypadku chorób psychosomatycznych, takich jak bóle głowy, bóle krzyża, lęk czy depresja. W takim przypadku, pacjentowi podaje się nieszkodliwe substancje, takie jak cukierki, tabletki o smaku cytryny lub bez smaku, które pacjent postrzega jako lek, co prowadzi do poprawy jego samopoczucia. Jednak, efekt placebo nie jest wystarczający do wyleczenia chorób organicznych lub poważnych chorób, takich jak choroby nowotworowe.
Efekt Placebo, a działanie mózgu
Efekt placebo jest ściśle związany z funkcjonowaniem mózgu. Badania wykazały, że podczas wystąpienia efektu placebo w mózgu pacjenta zachodzą zmiany w obszarach odpowiedzialnych za kontrolę emocji, percepcję bólu oraz w układzie nagrody.
W przypadku percepcji bólu, efekt placebo może aktywować obszary mózgu odpowiedzialne za modulację bólu, co prowadzi do zmniejszenia odczuwanego bólu.
W obszarze emocji, efekt placebo może wpłynąć na aktywność mózgu w obszarach odpowiedzialnych za stres, takich jak układ limbiczny, co prowadzi do zmniejszenia lęku i poprawy samopoczucia pacjenta.
W układzie nagrody, efekt placebo może prowadzić do uwalniania neuroprzekaźników, takich jak dopamina, co może skutkować uczuciem ulgi i poprawy nastroju. Układ nagrody to nazwa struktur mózgu związanych z kontrolą zachowania i motywacją. Ich pobudzenie skutkuje wyrzutem dopaminy i pojawieniem się uczucia przyjemności. Ma to miejsce w sytuacjach zaspokajania popędów, takich jak zaspokojenie głodu pysznym posiłkiem, czy popędu seksualnego
Przykłady Efektu Placebo
Istnieje wiele przykładów efektu placebo, a kilka z nich to:
- Cukierki na gardło – podanie cukierków na gardło, które nie mają żadnych właściwości leczniczych, może prowadzić do złagodzenia bólu gardła i poprawy samopoczucia.
- Placebo w leczeniu depresji – w badaniach klinicznych, pacjenci z depresją często otrzymują placebo, który może przynieść poprawę nastroju i zmniejszenie objawów choroby.
- Placebo w leczeniu bólu – w badaniach klinicznych, pacjenci z bólem krzyża lub innymi dolegliwościami bólowymi często otrzymują placebo, które może zmniejszyć odczuwany ból.
- Placebo w terapii astmy – pacjenci z astmą mogą otrzymywać inhalacje z substancjami, które nie mają właściwości leczniczych, ale pacjenci postrzegają je jako lek, co prowadzi do poprawy ich stanu zdrowia.
- Placebo w leczeniu chorób autoimmunologicznych – w badaniach klinicznych, pacjenci z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak choroba Crohna, często otrzymują placebo, które może zmniejszyć objawy choroby.
-
Doskonałym przykładem jest syn Mateusza, kiedy był dzieckiem nieodróżniającym tabletek. Zawsze na ból głowy dostawał od mamy bądź taty witaminę C lub pudrowego cukierka. Ból głowy ustawał bardzo szybko, bo on w to uwierzył. Podobnie z jego bólami żołądka. Rodzice podają mu jakąkolwiek witaminę, którą mają w domu i ból żołądka ustaje.
Te przykłady pokazują, że efekt placebo może być stosowany w różnych dziedzinach medycyny i może przynieść ulgę pacjentom, ale nie zastępuje rzeczywistego leczenia i nie jest w stanie wyleczyć choroby.
Badania nad efektem placebo
Badania nad efektem placebo prowadzone były w wielu miejscach na świecie i odbywały się przez wiele lat. Pierwsze badania nad efektem placebo zaczęły być prowadzone już w latach 50. XX wieku i od tego czasu wiele badań skupiło się na badaniu tego zjawiska.
Przykładowo, badania nad efektem placebo przeprowadzano w takich instytucjach jak Uniwersytet Harvarda, Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles, Uniwersytet Oksfordzki, Uniwersytet w Mediolanie oraz w innych miejscach na całym świecie.
Wiele badań nad efektem placebo zostało opublikowanych w prestiżowych czasopismach naukowych, takich jak “The Lancet”, “The New England Journal of Medicine”, “JAMA” oraz “Nature”, a także opisanych w literaturze popularnonaukowej oraz w mediach.
Kilka przykładów książek i artykułów opisujących szerzej Efekt Placebo:
- „The Powerful Placebo” – Henry Beecher
- “The Placebo Effect: An Interdisciplinary Exploration” – Anne Harington & James Overman
- “You Are the Placebo: Making Your Mind Matter” – Joe Dispenza
Wśród pionierów badań nad efektem placebo byli tacy naukowcy jak Henry K. Beecher, Ted Kaptchuk i Fabrizio Benedetti. Beecher był amerykańskim anestezjologiem i w 1955 roku opublikował artykuł, w którym opisał zjawisko efektu placebo u pacjentów leczonych bólem. Kaptchuk jest amerykańskim naukowcem zajmującym się m.in. badaniami nad placebo i medycyną alternatywną. Benedetti jest włoskim neurobiologiem i specjalistą w dziedzinie efektu placebo i jego związku z procesami neurobiologicznymi.
Obecnie badania nad efektem placebo są prowadzone przez wielu naukowców na całym świecie, w różnych dziedzinach, od medycyny po psychologię i neurobiologię. Wiele z tych badań skupia się na zrozumieniu mechanizmów, które kryją się za efektem placebo oraz na badaniu jego zastosowań w różnych dziedzinach medycyny.
Podsumowując – efekt placebo działa, może przynieść ulgę i poprawić samopoczucie, ale nie jest w stanie wyleczyć choroby lub zastąpić rzeczywistego leczenia.
Blog został stworzony w celu uświadomienia, że na ból głowy nie zawsze potrzebny jest Paracetamol, Ibuprom, czy APAP. Polecam przeczytać skład tych tabletek i zapoznać się z niepożądanymi skutkami ubocznymi ich zażywania.
Zawsze wyszukuj rzetelne informacje o środkach zaradczych, które ktoś tobie zaleca a przede wszystkim o tym, jak dbać o poprawę zdrowia naturalnie, bo natura to prawdziwe bogactwo.
Dziękuje za przeczytanie wpisu do końca. Jeśli uważasz że był on pomocny, podziel się ze znajomymi, udostępniając go dalej.
Z życzeniami zdrowia drogi czytelniku!
Marek Kmiotek
Wpis nie jest to poradą medyczną, a jedynie stwierdzenie pewnych faktów. W celu porady medycznej, należy udać się do lekarza.